مقاله طرح پژوهشی «آسیب‌‌شناسی شیوع دخانیات در جوامع روستایی -مطالعه موردی استان کرمانشاه» توسط جناب آقای آئیز عزمی پژوهشگر مرکز تحقیقات کنترل دخانیات، منتشر گردید. چکیده این مقاله به شرح زیراست:
شیوع دخانیات در تمامی مناطق کشور وجود داشته و نواحی روستایی از این قائده مستثنی نیستند. لذا برنامه ریزی برای کاهش استعال دخانیات در نواحی روستایی یک ضرورت بوده و بر این اساس این مقاله با هدف آسیب شناسی شیوع دخانیات در جوامع روستایی در استان کرمانشاه انجام شد.
روش شناسی تحقیق بر اساس دو روش کمی و کیفی بوده است. روش تحقیق کیفی پارادایم تفسیرگرایی و روش تحقیق گراندد تئوری است. حجم نمونه ۴۵ نفر بر اساس نمونه گیری وضعی تا نقطه اشباع تعیین شد. این مشارکت کنندگان در دو گروه دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی و گروه دوم مسئولان و کارشناسان مربوط به کنترل دخانیات تقسیم شده اند. نمونه گیری با کمک نمونه گیری گلوله برفی صورت گرفت. روش تحقیق به صورت کیفی و کمی از نوع توصیفی تحلیلی بوده است. جامعه آماری ۴۱۷ نفر بوده است که از این تعداد با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه بالغ بر ۲۱۲ نفر از میان ۹ روستای استان کرمانشاه تعیین شد. روش نمونه گیری در روستاها نمونه گیری تصادفی سیستماتیک بوده است.
یافته های تحقیق نشان می دهند که مقوله اصلی شیوع دخانیات ۵ مقوله اصلی فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی، روابط شهر و روستا، رسانه ها، بهداشتی، آموزش است. برای کاهش مصرف دخانیات در نواحی روستایی راهبردهای آموزش مردم بومی، گسترش خدمات بهداشتی، توسعه زیرساخت ها، اشتغال زایی، محرومیت زدایی از روستاها و فرهنگ سازی مفید است. همچنین یافته های حاصل از همبستگی اسپیرمن نشان از وجود رابطه معنی داری بین شیوع دخانیات و که ۷ مولفه فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی، روابط شهر و روستا، رسانه ها، بهداشتی و آموزش بر شیوع دخانیات در نواحی روستایی دارد.
تصورات اشتباه نبود دخانیات در روستاها و بی توجهی و بی اعتمادی به علم پزشکی در کنار تحصیلات پایین از جمله عواملی هستند که برنامه های کاهش دخانیات در روستاها را با چالش روبرو می کنند. همچنین بی‌توجهی دولت و سرمایه گذاری محدود دولت و نهادهای عمومی از جمله علل گسترش شیوع دخانیات هستند.
