نشریه ساینس دیلی به تازگی نتایج مطالعه‌ای در دانشگاه سیسیناتی را به چاپ رسانده است که خبر از نتایج جدید و شگفت انگیزی درباره قلیان می‌دهد. محقق این مطالعه می‌گوید اگر مصرف‌کنندگان قلیان از نتیجه این مطالعه آگاه شوند ممکن است بخواهند درباره چگونگی گرم کردن آب قلیان تجدید نظر کنند.
تنباکوی موجود در قلیان معمولا به وسیله خاک زغال‌های قالبی گرم می‌شود که می‌تواند محتوی فلزات سنگین و یا دیگر سموم باشد. اما مطالعه مذکور دریافته است که روش جدید داغ کردن قلیان که صفحات داغ الکتریکی هستند و در برخی از فروشگاه‌های محصولات دخانی فروخته می‌شوند، می‌تواند برای سلامتی بسیار مضر باشند.
سعداوی دانشجوی دانشگاه سینسیناتی قلیان را با زغال و صفحه حرارتی که به زغال الکترونیکی معروف است حرارت داده است. در مراحل اول اندازه‌گیری میزان سم موجود در دود قلیان که به ریه آسیب می‌زند مشخص شد زغال‌ها شامل میزان زیادی از فلزات سنگین مانند کادمیوم، آرسنیک و سرب هستند. محققان ریه را در معرض عصاره نهایی حاصل از دود قلیان با غلظت‌های مختلف قرار دادند. نمونه‌ها نتایج بسیار تعجب‌آوری را نشان دادند که خبر از مرگ بسیار بیشتر سلول‌های ریه توسط دود قلیانی می‌داد که با دیسک‌های سرامیکی داغ شده بودند. نتیجه مطالعه می‌گوید:
– زغال با سم پایین 10 درصد از سلول‌های ریه را بعد از 24 ساعت می‌کشد.
– زغال با سم بالا 25 درصد از سلواهای ریه را می‌کشد.
– زغال الکترونیک 80 درصد از سلول‌های ریه را از بین می‌برد.
سعداوی اضافه می‌کند:”من از باز شدن یک حوزه جدید از تحقیق فقط به دلیل دما متعجب شدم. برخلاف سیگار الکترونیک که مایع درون آن به بخار تبدیل می‌شود، قلیان تنباکوی واقعی را که با گلیسرین و طعم‌دهنده‌ها ترکیب شده می‌سوزاند”.
چه رخ داد؟
سعداوی می‌گوید فلزات سنگین زغال تنها یکی از عوامل بالقوه خطرات برای سلامتی محسوب می‌شوند. او و همکارانش در این تحقیق گمان می‌برند مقصر اصلی در از بین بردن سلول‌های ریه ترکیبات ارگانیک فراری مانند پلی سایکلیک آروماتیک هیدروکربن‌ها هستند که با سوختن مواد ارگانیکی مانند تنباکو آزاد می‌شوند. این ترکیبات با انواع سرطان‌ها از جمله سرطان ریه ارتباط دارند.
زمانی که منابع حرارتی (چه زغال و چه دیسک سرامیکی) تنباکو را به 300 درجه سانتی گراد می‌رسانند، زغال الکترونیکی به طور مداوم تنباکو را داغ‌تر از زغال در حال سوختن نگه می‌دارد که دمای آن با هر دمی از لوله قلیان افت می‌کند.
یکی از تئوری‌های مطرح شده این است که زغال الکترونیک به علت تداوم حرارت بالا هیدروکربن بیشتری تولید می‌کند که سلول‌های بیشتری از ریه را می‌کشد. بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2014 در دانشگاه نیویورک و در حوزه مصرف مواد مخدر انجام شده، تقریبا یک نفر از هر 5 دانش‌آموز دبیرستان در آمریکا در یک سال گذشته مصرف قلیان داشته‌اند. این مطالعه نشان داد دود قلیان به قسمت‌هایی از بافت ریه که محل تبادل گاز است و در اطراف کیسه‌های هوا ایجاد برونشیت و تورم می‌کند آسیب می‌زند.
پژوهشگران شرکت‌کننده در این تحقیق معتقدند برای ارائه اطلاعات دقیق‌تر نیاز به تحقیقات بیشتری است اما آن چه مسلم است این است که هر نوع دودی برای سلامت انسان مضر است.
