اولین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی استعمال دخانیات در جهاد دانشگاهی فارس و به همت گروه پژوهشی علوم رفتاری، با همکاری مرکز تحقیقات کنترل دخانیات (جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران)، و انجمن زندگی بدون دخانیات در تاریخ4 اسفندماه 1399به صورت وبینار برگزار شد.
در این نشست ابتدا مریم سروش، معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی فارس ضمن معرفی گروه پژوهشی علوم رفتاری و فعالیت بیست ساله این گروه، با اشاره به زمینه تخصصی فعالیت و تأکید بر نوجوانان و جوانان به عنوان یک گروه هدف مهم، بر لزوم توجه بیش از پیش به مقوله دخانیات به ویژه استعمال قلیان تأکید کرد و بر چشم‌انداز پنج‌ساله گروه پژوهشی علوم رفتاری در حوزه مطالعاتی استعمال قلیان خبر داد. وی افزود، امروزه مصرف دخانیات به عنوان یک رفتار پرخطر در بین افراد شایع شده است و در سطوح مختلف ملی و بین‌المللی به آن توجه می‌شود. از آنجایی که در مداخلات و تصمیم‌گیری های جوامع، بیشترین تمرکز و توجه به سیگار به عنوان یک ماده دخانی بوده است، لازم است تا به قلیان نیز به عنوان یک محصول دخانی پرطرفدار توجه شده و مداخلاتی در جهت کاهش مصرف آن صورت گیرد. ایشان عواملی مانند توجه به نحوه شکل‌گیری و مکانیسم این رفتارها، توجه به جنبه‌های اجتماعی در کنار مسائل پزشکی، و تاکید بر ویژگی‌های بومی و فرهنگی در کنار اهمیت دانش جهانی را ضروری دانست.
حسن آذری پور‌ماسوله، عضو کمیته آموزش و ارتقای سلامت ستاد کنترل دخانیات ضمن اشاره به وضعیت موجود استعمال دخانیات در ایران و جهان گفت: آمار بیماری‌ها و مرگ و میرهای ناشی از استعمال دخانیات با رویکرد سلامت محور، پیامدهای زیان‌بار دخانیات را بیش از پیش مورد توجه قرار داده است. ایشان ضمن ارائه آمارهای جهانی و داخلی مصرف دخانیات، به نقش مهم سایر مواد دخانی غیر از سیگار تاکید داشته و با توجه به حضورشان در دو دوره بررسی طرح‌های مصرف دخانیات نوجوانان در سال های 83 و 87، نتایج آن را به این صورت بیان کردند که در سال 83، 14 درصد از جوانان به عنوان مصرف‌کننده فعال دخانیات شناخته شده که تنها 2 درصد از آنها مصرف‌کننده سیگار و 12 درصد، مصرف کننده سایر محصولات دخانی از جمله قلیان بودند. همچنین در سال 87، 18 درصد از جوانان به عنوان مصرف‌کننده فعال دخانیات شناخته شده که 3 درصد مصرف‌کننده سیگار و 15 درصد از سایر محصولات دخانی استفاده می‌کردند. طبق نتایج این مطالعه، و علی رغم تصور ایجاد شده مبنی بر مصرف تفریحی قلیان و مضر نبودن آن، این ماده دخانی بسیار سمی و پرخطر بوده و افزایش مصرف آن به ویژه در گروه‌های کم سال (نوجوانان و جوانان)، زنان و از بین رفتن قبح اجتماعی آن، می‌تواند منشا آسیب‌ها و خطرات بسیار و دروازه‌ای برای ورود به مصرف سیگار و اعتیاد باشد.
صدیقه البرزی عضو هیئت علمی و مدیر گروه پژوهشی علوم رفتاری جهاد دانشگاهی فارس با نگاهی جامعه‌شناختی به استعمال دخانیات در میان نوجوانان و جوانان اظهار کرد: گروه پژوهشی علوم رفتاری با تکیه بر یافته‌های پژوهشی خود در سال 98 مبنی بر «مسأله بودن قلیان» به عنوان یک ماده دخانی رایج و با توجه به استقبال نوجوانان و زنان از قلیان بر آن شد تا با توجه بیش از پیش به مقوله قلیان در تمامی سطوح از انجام پژوهش‌های علمی تا سیاست‌گذاری‌های کلان، این موضوع را در اولویت‌های پژوهشی سازمان‌های ذیربط قرار دهد. ایشان در این مطالعه به نقش مهم مصرف قلیان در ایجاد آسیب‌ها و چالش‌های اجتماعی اشاره کرده و افزودند: مصرف قلیان به عنوان رفتاری پرخطر می‌تواند زمینه ایجاد اعتیاد، مصرف الکل و رفتارهای پرخطر جنسی را فراهم کند.
در ادامه این نشست تخصصی اباذر اشتری‌مهرجردی عضو هیئت علمی موسسه مکالمات فرهنگی و اجتماعی ضمن تشریح طرح «پاد» افزود: با اجرای طرح «پاد» (پیشگیری از استعمال دخانیات) در چهار فاز، به مثابه نوآوری اجتماعی و همچنین اثربخشی برنامه‌های مداخله‌ای اجتماع‌محور به ویژه در مدارس و بر روی نوجوانان، اقدامات مؤثر و خوبی انجام شده است و این طرح توانسته است به تعداد قابل ملاحظه‌ای از دانش‌آموزان آموزش‌های ضددخانی را ارائه داده، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی ایجاد کند، و از آنها به عنوان پادیار در این طرح مشارکت جوید.
این برنامه که اولین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی استعمال دخانیات است به صورت وبینار و بر بستر اسکای‌روم در تاریخ 4 اسفند 1399 از ساعت 19:00 الی21:00 برگزار گردید. زمان برگزاری نشست‌های بعدی از طریق وبسایت‌های جهاد دانشگاهی فارس، جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات و مرکز تحقیقات کنترل دخانیات به اطلاع علاقمندان خواهد رسید.
